Από την Αφρική, το δουλεμπόριο,
τις βαμβακοφυτείες τού αμερικάνικου νότου
και το βίαιο προσηλυτισμό στο χριατιανισμό,
στην παγκόσμια καταξίωση
Μία σύντομη αναδρομή
στην Ιστορία τού Blues
Είναι γεγονός, πως το blues δεν γνωρίζει ιδιαίτερη άνθιση στη χώρα μας, δεν καταφέρνει να αναδυθεί στο βαθμό που θα τού επέτρεπε να γίνει γνωστό στις πλατιές μάζες. Αν κι εξακολουθεί να εκφράζει μουσικά τον ανθρώπινο πόνο, το blues «δεν πουλάει» σήμερα.
Γεννήθηκε στις βαμβακοφυτείες τού αμερικάνικου νότου από αφροαμερικανούς σκλάβους, που τους έσυραν με το στανιό στις γαίες των τσιφλικάδων, με σκοπό να αυξηθούν τα κέρδη τους, να πολλαπλασιαστεί ο πλούτος τους και να αυξηθεί η πολιτική τους δύναμη. Καραβιές ολόκληρες μετέφεραν χιλιάδες εξαθλιωμένους αφρικανούς στη νέα ήπειρο.
Βαμβακοφυτεία
στον αμερικάνικο νότο.
Στην αρχή, ήταν απλά μια μουσική πλανόδιων τραγουδοποιών, που σκάρωναν τραγούδια, για να εκτονώσουν τα προβλήματα τής περιθωριοποιημένης τους ζωής, τής κακομεταχείρισης, που υφίσταντο από τα αδίστακτα αφεντικά τους. Αφομοιώνοντας τη γλώσσα, αλλά και τη θρησκεία των λευκών, αλλά μπολιάζοντάς τες και με δικά τους στοιχεία, στοιχεία, που πήγαζαν από τις δικές τους παραδόσεις και θρύλους, οι αφροαμερικανοί δημιούργησαν ένα παγκόσμιο μουσικό φαινόμενο. Μία μουσική, που όπως σωστά επισημαίνει ο Ηλίας Ζάικος των Blues Wire, καταφέρνει ακόμα και στις μέρες μας όχι μόνο να γεννά και να μπολιάζει όλα τα μουσικά είδη, που άνθισαν και ανθίζουν στο δυτικό κόσμο, αλλά ταυτόχρονα να μπολιάζεται και από αυτά.
Οι δουλέμποροι εξανάγκαζαν τους μαύρους σκλάβους να ασπαστούν το χριστιανισμό. Τα υποτιθέμενα πάθη τού Ναζωραίου βρήκαν ταύτιση με αυτά, που περνούσαν οι μαύροι μέσα στις φυτείες τού μπαμπακιού στον αμερικάνικο νότο. Όταν φτιάχτηκαν οι πρώτες εκκλησίες βαπτιστών από τους νέγρους, οι λευκοί τους έλεγαν: «Μπράβο, τώρα είσαι πλέον ένας “λερωμένος/λασπωμένος” λευκός».
Λίγοι από τους νέους φίλους τού rock, τού heavy metal, τού hip-hop, τούrockabilly, τού psychedelic rock κ.λπ. γνωρίζουν, πως από το blues ξεκίνησαν όλα. Πως αν δεν υπήρχε το blues, ενδεχομένως οι μουσικές που ακούνε, τα ακριβοπληρωμένα συγκροτήματα που θαυμάζουν, οι καλλιτέχνες-σταρ που γεμίζουν στάδια ολόκληρα, δεν θα υπήρχαν. Πάνω στο blues πάτησαν όλοι αυτοί. Πάνω στους μουσικούς δρόμους τού blues βασίστηκαν, για να δημιουργήσουν τα πολύ αξιόλογα τραγούδια τους.
Όταν λοιπόν οι αφροαμερικανοί απόκτησαν πρόσβαση στα μουσικά όργανα των λευκών, τότε το μπλουζ επεκτάθηκε.
Από τα τραγούδια των songsters και των περιπλανώμενων τραγουδοποιών τού Δέλτα του Μισσισσιππή, από τον Robert Johnson, τον Son House, τον Blind Willie Johnson, τον Ledbelly,τον Blind Willie McTell, τον Blind Lemon Jefferson και τόσους άλλους φτάσαμε στο South Side τού Chicago και από εκεί στα πέρατα τής Γης.
Στο Chicago, οι επιβλητικές φιγούρες των Muddy Waters, Howlin' Wolf, Willie Dixon, Bo Didley και πολλών άλλων, άρχισαν να προσελκύουν το λευκό ακροατήριο και μάλιστα ακροατήριο λευκών αστών.
Έτσι λοιπόν, από τον Mike Bloomfield, τον Paul Butterfield, τον Nick Gravenites και Johnny Otis, γεννήθηκε το λευκό blues. Τεράστια ήταν επίσης η συνεισφορά των βρετανών μουσικών με πρωτοπόρο τον Alexis Korner.
------------ Alexis Korner, ------------------------ Mike Bloomfield,
«How long blues & Hoochie coochie man» --------- «Drinking wine»
Τη δεκαετία τού ΄60, το blues καταφέρνει να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τα πλέον διάσημα συγκροτήματα τής εποχής. To blues, τους εμπνέει όλους. Από τους Rolling Stones και τους Led Zeppelin στη Μ. Βρετανία, μέχρι τους Allman Brothers και τους Grateful Dead στις ΗΠΑ. Ο θρύλος τής κιθάρας Jimmy Hendrix, blues έπαιζε. Το ίδιο και ο Rory Gallagher και πάρα πολλοί άλλοι γνωστοί κιθαρίστες και μουσικοί.
---------- Jimmy Hendrix, --------------------- Rory Gallagher,
------------- «Hey Joe» --------------------- «A million miles away»
Τα όρια επεκτείνονται, το blues εμπλουτίζει και εμπλουτίζεται από νέες ιδέες, νέες ανησυχίες, νέα κοινωνικά προβλήματα. Γίνεται η μουσική, που μαζί με τη jazz, που προέκυψε κι αυτή από την ίδια μουσική μήτρα, εμπνέει τη γενιά των beat(Jack Kerouac, Gregory Corso, Allen Ginsberg) και λίγο αργότερα το ίδιο το κίνημα των hippies.
Αν ακούσει κανείς τα τραγούδια τής θρυλικής συναυλίας τού Woodstock, εύκολα θα μπορέσει να διακρίνει μέσα σε αυτά, τις έντονες blues επιρροές τους. (Διαβάστε στην «Ελεύθερη Έρευνα»: Ένα πολιτισμικό και υπαρξιακό ράπισμα).
Ακούμε πολλές φορές να λέγεται, πως «οι λευκοί δεν μπορούν να παίξουν σαν τους μαύρους μπλουζίστες». Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός θα μπορούσε να είναι αληθής αν προσθέταμε μία ακόμη φράση: «Οι λευκοί ούτε όμως και οι μαύροι δεν μπορούν να παίξουν σαν τους μαύρους μπλουζίστες, τής εποχής, που το blues γεννήθηκε.»
Σήμερα, είναι μάλλον ανόητο να περιμένει κανείς κάποιον να είναι μαύρος και να παίζει μπλουζ εντελώς βιωματικά, όπως έπαιζαν δηλαδή οι αφροαμερικανοί σκλάβοι στις φυτείες του νότου κάποτε. Σήμερα, υπάρχουν μαύροι κιθαρίστες, που εμπνέονται από το λευκό κιθαρίστα από το Τέξας και θρύλο τού blues, τονStevie Ray Vaughan.
Δεν είναι ανάγκη δηλαδή κάποιος να είναι σώνει και καλά μαύρος και από τις 12 τα μεσάνυχτα μέχρι το ξημέρωμα να τον έχουν χτυπήσει όλες οι πληγές, για να παίξει σωστό blues.
Το να παίζει κανείς blues σωστά, το να εμπνέεται από αυτό και να προσπαθεί να διευρύνει τους μουσικούς του ορίζοντες χρησιμοποιώντας το blues σα βάση του, όχι μόνο είναι απολύτως θεμιτό, αλλά και σύνηθες σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό, κάποιοι σπεύδουν να το βαφτίσουν «μιμητισμό». Δεν είναι όμως έτσι. Ακόμα και η διασκευή παλιών blues τραγουδιών και ο εμπλουτισμός τους με πιο σύνθετες μουσικές φόρμες, είναι μία μεγάλη συνεισφορά στη μουσική και τον ανθρώπινο πολιτισμό. Καλό blues μπορεί κανείς να ακούσει παντού, ακόμα και σε χώρες, όπως η Κορέα και το Βιετνάμ.
-- Blues Wire «Watermelon man» -- Blues Cargo, «If troubles was money»
Οι Blues Wire μαζί με τους Blues Cargo είναι οι παληότερες εγχώριες μπάντες και αποτελούν πηγή έμπνευσης για πάρα πολλά νέα μουσικά σχήματα, που στρέφονται προς το blues.
Στην Ελλάδα, υπάρχει μία προκατάληψη. Ενώ διαθέτουμε μια καταπληκτική blues σκηνή με πολύ αξιόλογους μουσικούς και συγκροτήματα, έχουμε την τάση να τα σνομπάρουμε, να τα απαξιώνουμε και να μην τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Αυτό κυρίως οφείλεται στη χαμηλή αυτοεκτίμησή μας κι ίσως όχι άδικα αν κρίνει κανείς από τη γενική εικόνα μας στο εξωτερικό.
Σε γενικές γραμμές πάντως, το blues εξακολουθεί να είναι ένα παγκόσμιο μουσικό φαινόμενο, που εξελίσσεται και εμπνέει ανθρώπους, που θέλουν να εμπνευστούν και να δημιουργήσουν.
Πηγή: Ελεύθερη Έρευνα
τις βαμβακοφυτείες τού αμερικάνικου νότου
και το βίαιο προσηλυτισμό στο χριατιανισμό,
στην παγκόσμια καταξίωση
Μία σύντομη αναδρομή
στην Ιστορία τού Blues
(*) Willie Dixon
Είναι γεγονός, πως το blues δεν γνωρίζει ιδιαίτερη άνθιση στη χώρα μας, δεν καταφέρνει να αναδυθεί στο βαθμό που θα τού επέτρεπε να γίνει γνωστό στις πλατιές μάζες. Αν κι εξακολουθεί να εκφράζει μουσικά τον ανθρώπινο πόνο, το blues «δεν πουλάει» σήμερα.
Γεννήθηκε στις βαμβακοφυτείες τού αμερικάνικου νότου από αφροαμερικανούς σκλάβους, που τους έσυραν με το στανιό στις γαίες των τσιφλικάδων, με σκοπό να αυξηθούν τα κέρδη τους, να πολλαπλασιαστεί ο πλούτος τους και να αυξηθεί η πολιτική τους δύναμη. Καραβιές ολόκληρες μετέφεραν χιλιάδες εξαθλιωμένους αφρικανούς στη νέα ήπειρο.
Βαμβακοφυτεία
στον αμερικάνικο νότο.
Στην αρχή, ήταν απλά μια μουσική πλανόδιων τραγουδοποιών, που σκάρωναν τραγούδια, για να εκτονώσουν τα προβλήματα τής περιθωριοποιημένης τους ζωής, τής κακομεταχείρισης, που υφίσταντο από τα αδίστακτα αφεντικά τους. Αφομοιώνοντας τη γλώσσα, αλλά και τη θρησκεία των λευκών, αλλά μπολιάζοντάς τες και με δικά τους στοιχεία, στοιχεία, που πήγαζαν από τις δικές τους παραδόσεις και θρύλους, οι αφροαμερικανοί δημιούργησαν ένα παγκόσμιο μουσικό φαινόμενο. Μία μουσική, που όπως σωστά επισημαίνει ο Ηλίας Ζάικος των Blues Wire, καταφέρνει ακόμα και στις μέρες μας όχι μόνο να γεννά και να μπολιάζει όλα τα μουσικά είδη, που άνθισαν και ανθίζουν στο δυτικό κόσμο, αλλά ταυτόχρονα να μπολιάζεται και από αυτά.
Οι δουλέμποροι εξανάγκαζαν τους μαύρους σκλάβους να ασπαστούν το χριστιανισμό. Τα υποτιθέμενα πάθη τού Ναζωραίου βρήκαν ταύτιση με αυτά, που περνούσαν οι μαύροι μέσα στις φυτείες τού μπαμπακιού στον αμερικάνικο νότο. Όταν φτιάχτηκαν οι πρώτες εκκλησίες βαπτιστών από τους νέγρους, οι λευκοί τους έλεγαν: «Μπράβο, τώρα είσαι πλέον ένας “λερωμένος/λασπωμένος” λευκός».
Δηλαδή, εκχριστιανίζοντας τους μαύρους, οι λευκοί δουλέμποροι έπαιξαν το γνωστό παραμύθι, που πάντα παίζουν. Τους εκχριστιανίζουν με τη βία και στη συνέχεια, αφού τους υποσχεθούν μία μετα θάνατον ζωή, τους εκμεταλλεύονται ευκολότερα.
Βέβαια, αργότερα σημειώθηκε μια μεγάλη στροφή κι από χριστιανοί αρκετοί μαύροι έγιναν μουσουλμάνοι (μεταξύ αυτών ο πυγμάχος Cassius Clay, που έγινε Muhammad Ali.) Ο κύριος εκπρόσωπός τους και το αντίπαλο δέος τού Martin Luther King ήταν ο Malcolm X, από τον οποίο ξεκίνησαν και ο Μαύροι Πάνθηρες. Υπήρξε μάλιστα και η πρόταση για δημιουργία αυτόνομου κρατιδίου με μόνο νέγρους στην Αμερική, η οποία δεν είχε συνέχεια.
Λίγοι από τους νέους φίλους τού rock, τού heavy metal, τού hip-hop, τούrockabilly, τού psychedelic rock κ.λπ. γνωρίζουν, πως από το blues ξεκίνησαν όλα. Πως αν δεν υπήρχε το blues, ενδεχομένως οι μουσικές που ακούνε, τα ακριβοπληρωμένα συγκροτήματα που θαυμάζουν, οι καλλιτέχνες-σταρ που γεμίζουν στάδια ολόκληρα, δεν θα υπήρχαν. Πάνω στο blues πάτησαν όλοι αυτοί. Πάνω στους μουσικούς δρόμους τού blues βασίστηκαν, για να δημιουργήσουν τα πολύ αξιόλογα τραγούδια τους.
Son House, «Death letter blues» |
Όταν λοιπόν οι αφροαμερικανοί απόκτησαν πρόσβαση στα μουσικά όργανα των λευκών, τότε το μπλουζ επεκτάθηκε.Από τα τραγούδια των songsters και των περιπλανώμενων τραγουδοποιών τού Δέλτα του Μισσισσιππή, από τον Robert Johnson, τον Son House, τον Blind Willie Johnson, τον Ledbelly,τον Blind Willie McTell, τον Blind Lemon Jefferson και τόσους άλλους φτάσαμε στο South Side τού Chicago και από εκεί στα πέρατα τής Γης.
Στο Chicago, οι επιβλητικές φιγούρες των Muddy Waters, Howlin' Wolf, Willie Dixon, Bo Didley και πολλών άλλων, άρχισαν να προσελκύουν το λευκό ακροατήριο και μάλιστα ακροατήριο λευκών αστών.
Muddy Waters, «Got my mojo workin'» |
Έτσι λοιπόν, από τον Mike Bloomfield, τον Paul Butterfield, τον Nick Gravenites και Johnny Otis, γεννήθηκε το λευκό blues. Τεράστια ήταν επίσης η συνεισφορά των βρετανών μουσικών με πρωτοπόρο τον Alexis Korner.
«How long blues & Hoochie coochie man» --------- «Drinking wine»
Τη δεκαετία τού ΄60, το blues καταφέρνει να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τα πλέον διάσημα συγκροτήματα τής εποχής. To blues, τους εμπνέει όλους. Από τους Rolling Stones και τους Led Zeppelin στη Μ. Βρετανία, μέχρι τους Allman Brothers και τους Grateful Dead στις ΗΠΑ. Ο θρύλος τής κιθάρας Jimmy Hendrix, blues έπαιζε. Το ίδιο και ο Rory Gallagher και πάρα πολλοί άλλοι γνωστοί κιθαρίστες και μουσικοί.
------------- «Hey Joe» --------------------- «A million miles away»
Τα όρια επεκτείνονται, το blues εμπλουτίζει και εμπλουτίζεται από νέες ιδέες, νέες ανησυχίες, νέα κοινωνικά προβλήματα. Γίνεται η μουσική, που μαζί με τη jazz, που προέκυψε κι αυτή από την ίδια μουσική μήτρα, εμπνέει τη γενιά των beat(Jack Kerouac, Gregory Corso, Allen Ginsberg) και λίγο αργότερα το ίδιο το κίνημα των hippies.
Αν ακούσει κανείς τα τραγούδια τής θρυλικής συναυλίας τού Woodstock, εύκολα θα μπορέσει να διακρίνει μέσα σε αυτά, τις έντονες blues επιρροές τους. (Διαβάστε στην «Ελεύθερη Έρευνα»: Ένα πολιτισμικό και υπαρξιακό ράπισμα).
Ακούμε πολλές φορές να λέγεται, πως «οι λευκοί δεν μπορούν να παίξουν σαν τους μαύρους μπλουζίστες». Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός θα μπορούσε να είναι αληθής αν προσθέταμε μία ακόμη φράση: «Οι λευκοί ούτε όμως και οι μαύροι δεν μπορούν να παίξουν σαν τους μαύρους μπλουζίστες, τής εποχής, που το blues γεννήθηκε.»
Σήμερα, είναι μάλλον ανόητο να περιμένει κανείς κάποιον να είναι μαύρος και να παίζει μπλουζ εντελώς βιωματικά, όπως έπαιζαν δηλαδή οι αφροαμερικανοί σκλάβοι στις φυτείες του νότου κάποτε. Σήμερα, υπάρχουν μαύροι κιθαρίστες, που εμπνέονται από το λευκό κιθαρίστα από το Τέξας και θρύλο τού blues, τονStevie Ray Vaughan.
Stevie Ray Vaughan, «Little Wing» |
Δεν είναι ανάγκη δηλαδή κάποιος να είναι σώνει και καλά μαύρος και από τις 12 τα μεσάνυχτα μέχρι το ξημέρωμα να τον έχουν χτυπήσει όλες οι πληγές, για να παίξει σωστό blues.
Το να παίζει κανείς blues σωστά, το να εμπνέεται από αυτό και να προσπαθεί να διευρύνει τους μουσικούς του ορίζοντες χρησιμοποιώντας το blues σα βάση του, όχι μόνο είναι απολύτως θεμιτό, αλλά και σύνηθες σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό, κάποιοι σπεύδουν να το βαφτίσουν «μιμητισμό». Δεν είναι όμως έτσι. Ακόμα και η διασκευή παλιών blues τραγουδιών και ο εμπλουτισμός τους με πιο σύνθετες μουσικές φόρμες, είναι μία μεγάλη συνεισφορά στη μουσική και τον ανθρώπινο πολιτισμό. Καλό blues μπορεί κανείς να ακούσει παντού, ακόμα και σε χώρες, όπως η Κορέα και το Βιετνάμ.
Στην Ελλάδα, υπάρχει μία προκατάληψη. Ενώ διαθέτουμε μια καταπληκτική blues σκηνή με πολύ αξιόλογους μουσικούς και συγκροτήματα, έχουμε την τάση να τα σνομπάρουμε, να τα απαξιώνουμε και να μην τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Αυτό κυρίως οφείλεται στη χαμηλή αυτοεκτίμησή μας κι ίσως όχι άδικα αν κρίνει κανείς από τη γενική εικόνα μας στο εξωτερικό.
Σε γενικές γραμμές πάντως, το blues εξακολουθεί να είναι ένα παγκόσμιο μουσικό φαινόμενο, που εξελίσσεται και εμπνέει ανθρώπους, που θέλουν να εμπνευστούν και να δημιουργήσουν.
Πηγή: Ελεύθερη Έρευνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου