"Ζωντάνεψαν"...οι Θερμοπύλες!

Της Πόλας Τσώνη

Ένα πρωτοποριακό μουσείο και ένας ετήσιος θεσμός αναλαμβάνουν να αναστήσουν μίαν από τις λαμπρότερες στιγμές της ιστορίας του απανταχού Ελληνισμού.

Από την Ελλάδα ώς την Αυστραλία και από την Κύπρο ώς τον Καναδά, δεν νοείται Έλληνας που να μην έχει γαλουχηθεί με τις ιστορίες των ένδοξων μαχών των περσικών πολέμων και τα ηρωικά κατορθώματα του Σπαρτιάτη Λεωνίδα και των 300 πολεμιστών του, που θυσιάστηκαν πολεμώντας τον απέραντο στρατό του Ξέρξη μέχρι την τελευταία τους ανάσα, σε μία μάχη που γνώριζαν πολύ καλά ότι θα ήταν και η τελευταία τους... 2500 χρόνια μετά, ο θρύλος του Σπαρτιάτη βασιλιά και των γενναίων παλληκαριών του, όχι μόνο παραμένει άσβεστος στη μνήμη του Ελληνισμού, αλλά οι Θερμοπύλες αναγνωρίζονται παγκοσμίως ως το σημείο σύγκρουσης δύο πολιτισμών και ο τόπος μιας θυσίας, χάρη στην οποία η Ευρώπη δεν γνώρισε τον περσικό ζυγό.

Η μάχη των Θερμοπυλών εμπνέει τους ζωγράφους του ρομαντισμού και της Αναγέννησης, εξιστορείται από ποιητές και συγγραφείς, και μαγεύει τους φίλους του κινηματογράφου σε όλο τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, το μοναδικό στοιχείο που μαρτυρούσε την ιστορική σημασία και τις υψηλές ιδέες της τοποθεσίας των Θερμοπυλών όλα αυτά τα χρόνια, ήταν ένα μνημείο, που κάποιοι φιλότιμοι ομογενείς έστησαν στη μέση του πουθενά. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, όμως, ένα νέο, καινοτομικό μουσείο, ακριβώς πάνω στο πεδίο της μεγάλης μάχης, έρχεται να τιμήσει με τη δέουσα μεγαλοπρέπεια τους ήρωες της μάχης στον τόπο όπου έπεσαν, και να σώσει, εκείνους κι εμάς, από τον ύπουλο κίνδυνο της ιστορικής λήθης.

Πρότυπο μουσείο
Από την Τετάρτη 30 Αυγούστου, η ιστορία ξαναζωντανεύει στις Θερμοπύλες, χάρη στο «Καινοτομικό Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης», ένα ιδιαίτερο μουσείο, όπου δεν εκτίθενται καθόλου αρχαία ευρήματα, αλλά χρησιμοποιείται η τελευταία λέξη της τεχνολογίας, για να αφηγηθεί την ιστορία του τόπου με τρόπο σχεδόν βιωματικό. Το Καινοτομικό Κέντρο Θερμοπυλών αποτελεί πρότυπο, τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στις εφαρμογές του. Κατ’ αρχάς, η μορφή του είναι συμβολική: Το κτίριο, επιφάνειας 880 m2 στο ισόγειο και 70 m2 στο υπόγειο, έχει μορφή αιχμής δόρατος, στραμμένης προς την κατεύθυνση απ’ όπου ήρθαν οι Πέρσες. Προορισμένο κυρίως για εκπαιδευτικούς σκοπούς και αναλύσεις της στρατηγικής και ιστορικής σημασίας των Θερμοπυλών, περιλαμβάνει αίθουσες τρισδιάστατων προβολών, καθώς και αίθουσες σεμιναρίων και διαλέξεων.

Διαθέτει ηλεκτρονικά εποπτικά μέσα τελευταίας τεχνολογίας για την τρισδιάστατη απεικόνιση της μάχης, διδακτικά εποπτικά όργανα, ομοιώματα στολών των αντιπάλων της εποχής, καθώς και πλήρες οπτικοακουστικό σύστημα περιγραφής των γεγονότων. Με τη χρήση της σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας, ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί από εξειδικευμένους ανθρώπους για τα γεγονότα και την εποχή της μάχης, για τον αντίκτυπο και τη διαχρονική απήχησή της στην ανθρωπότητα. Τα δε προγράμματα ξενάγησης καλύπτουν όλες τις ηλικίες, καθώς υπάρχουν ειδικά προγράμματα για παιδιά και μαθητές, για ενήλικες και για την τρίτη ηλικία. Όλα αυτά, πλαισιωμένα από ένα νέο θεσμό μνήμης και τιμής, τα «Θερμοπύλια», ένα σύμπλεγμα εκδηλώσεων που ακολουθεί τα πρότυπα των ευρωπαϊκών τουριστικών ατραξιόν, ακόμη και με αρχαίες ενδυμασίες και αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, εφαρμόζοντάς τα στη μοναδικότητα της ελληνικής ιστορίας.

Οι φετινές εκδηλώσεις περιστράφηκαν βέβαια γύρω από τα εγκαίνια του καινοτομικού μουσείου. Στα πλαίσια της διοργάνωσης έγινε και η παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης Σαραντίτη «Η Θυσία», το οποίο αναφέρεται στο Λακεδαιμόνιο βασιλέα Λεωνίδα και στη θυσία του στις Θερμοπύλες, ζωγραφίζοντας με μοναδικό τρόπο το πορτρέτο του ήρωα, δίνοντας έμφαση στην ανθρώπινη πλευρά του, και η παρουσίαση του ντοκιμαντέρ του Δημ. Κολτσίδα, «Οι Πύλες της Φωτιάς- Το Έπος των 300 του Λεωνίδα».

Τα «Θερμοπύλια 2010» κορυφώθηκαν με μία υπαίθρια παράσταση στον ιστορικό χώρο της μάχης, στο λόφο του Κολωνού στις Θερμοπύλες. Εκατοντάδες θεατές που κατέκλυσαν από νωρίς το χώρο (τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί πολλές μέρες πριν) παρακολούθησαν τον «Οιδίποδα Τύραννο», σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, με πρωταγωνιστές τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη - μία παράσταση που περιόδευσε και στην Κύπρο την εβδομάδα που μας πέρασε.

Δρ Φανουρία Δακορώνια: Η γυναίκα «πίσω» από το μουσείο
ΠΙΣΩ από κάθε μεγάλο έργο κρύβονται πάντα κάποιοι εμπνευσμένοι οραματιστές. Στην περίπτωση του Καινοτομικού Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών, ο εμπνευσμένος οραματιστής είναι η Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων δρ Φανουρία Δακορώνια, στην οποία η Δήμαρχος Λαμιέων, Γιώργος Κοτρωνιάς, απένειμε τιμητική πλακέτα στην τελετή των εγκαινίων. Καταγόμενη από μεγάλες ναυτικές οικογένειες της Σαντορίνης, η δρ Δακορώνια κατάφερε να ταράξει με την παρουσία της τα λιμνάζοντα νερά της αρχαιολογικής έρευνας στη Φθιώτιδα της δεκαετίας του 1970 και μέσα σε μια εικοσαετία έφερε μια περιοχή άγνωστη μέχρι τότε αρχαιολογικά, στο προσκήνιο της διεθνούς βιβλιογραφίας. Είναι άλλωστε ο άνθρωπος στον οποίο οφείλουν την ίδρυση και τη λειτουργία τους ακόμη δύο αρχαιολογικά μουσεία, της Λαμίας και της Αταλάντης.

«Εκρηκτική και απρόβλεπτη σαν το ηφαίστειο, θυελλώδης σαν τους ανέμους του Αιγαίου, τολμηρή και αποφασιστική σαν τους μακρινούς της προγόνους, ανήσυχη και ριψοκίνδυνη σαν τους παππούδες της ναυτικούς», την περιγράφει η στενή της συνεργάτιδα Μαρία - Φωτεινή Παπακωνσταντίνου, Προϊσταμένη της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. «Με συστηματικές περιοδείες σε όλη την περιοχή αρμοδιότητας της Εφορείας στους νομούς Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, εντόπισε νέους, άγνωστους αρχαιολογικούς χώρους, των οποίων έγινε καταγραφή, τοπογραφική αποτύπωση, φωτογράφηση και κήρυξη. Σε μερικούς από αυτούς διενεργήθηκαν και σωστικές ανασκαφές, οσάκις κινδύνευαν αρχαιότητες με καταστροφή ή σύληση.

Έχει συγγράψει πληθώρα επιστημονικών άρθρων, που έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά στην Ελλάδα και το εξωτερικό, συμμετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια με ανακοινώσεις και έχει κληθεί να δώσει διαλέξεις αρχαιολογικού περιεχομένου σε πολλά ιδρύματα και Πανεπιστήμια του εξωτερικού και του εσωτερικού, όπως π.χ. στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης, του Λονδίνου, του Εδιμβούργου, του Μάρμπουργκ, του Μονάχου, του Βερολίνου, της Χαϊδελβέργης, του Κορνέλ της Νέας Υόρκης και Πρίνστον των Η.Π.Α., ενώ κατά διαστήματα παραδίδει μαθήματα στο Ινστιτούτο Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Σάλτσμπουργκ ως έκτακτη λέκτωρ, με αντικείμενο θέματα της εποχής του Χαλκού», ανέφερε στην ομιλία προς τιμήν της δρος Δακορώνια η κ. Παπακωνσταντίνου, προσθέτοντας ωστόσο ότι «μια ακαδημαϊκή και αποστασιοποιημένη παρουσίαση της Φανουρίας Δακορώνια, θα ακύρωνε την ίδια την προσωπικότητά της», καθώς, όπως καταλήγει η ίδια, «είναι αυτή που έδωσε περιεχόμενο στους τίτλους και στα αξιώματα, και δεν απορροφήθηκε ούτε καθορίστηκε από αυτά. Δεν εγκλωβίστηκε σε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και κατάφερε με περιορισμένα μέσα, προσωπικό όραμα και άριστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, να επιτελέσει ένα μεγάλο έργο».

Η συνέχεια, και όλο το άρθρο, εδώ.

Πηγή: Ινφογνώνμων Πολιτικά.