"ΠΑΡΕΛΘΟΝ - ΕΛΛΑΔΑ - ΜΕΛΛΟΝ"

"ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ",

«Ὁ ἄνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῶον»*


Γενικά πιστεύεται πως το πολίτευμα που επικρατεί στον πιο αναπτυγμένο κόσμο είναι η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Έτσι τουλάχιστο διακηρύσσεται στα Συντάγματα των χωρών του αναπτυγμένου κόσμου κι ίσως και σε άλλα. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει σύγχυση ανάμεσα στη Δημοκρατία και τον ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ. Όμως η Δημοκρατία και ο Κοινοβουλευτισμός είναι δύο πολύ διαφορετικά πολιτεύματα με κάποιες ΕΠΙΦΑΝΙΑΚΕΣ κυρίως, ομοιότητες.

Όλη η Ιστορία της Ανθρωπότητας δεν είναι παρά ένας αέναος και, πολύ συχνά, αιματηρός αγώνας για την εξουσία. Ο αγώνας για την εξουσία έχει διττή μορφή. Η κύρια μορφή του αγώνα για την εξουσία είναι η διαμάχη ανάμεσα στα διάφορα κράτη ή συνασπισμούς κρατών για την εξάπλωση της εξουσίας τους. Παραλλαγές αυτής της μορφής είναι ο αγώνας για την εξουσία μέσα στο ίδιο κράτος, μέσα στο ίδιο κόμμα, στην ίδια παράταξη, στην ίδια θρησκευτική ομάδα. Κάποια στιγμή, όταν εμφανίστηκε η Δημοκρατία, ο αγώνας για την εξουσία πήρε μια δεύτερη μορφή. Συνασπίστηκαν η ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ με τη ΜΟΝΑΡΧΙΑ κατά της Δημοκρατίας. Όταν η Δημοκρατία χάθηκε οριστικά και αμετάκλητα το 338 π.Χ., στη μάχη της Χαιρώνειας, ο αγώνας για την εξουσία συνεχίστηκε και συνεχίζεται μέχρι σήμερα στην πρώτη, την πιο συνήθη, μορφή του.

Κι εδώ, από την αρχή, θα πρέπει να γίνουν κάποιες διασαφηνίσεις, για να αποφευχθούν κάποιες περιπλοκές. Θα πρέπει κατ’ αρχή να πούμε πως σύμφωνα με την α ρ χ α ί α ε λ λ η ν ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή σ κ έ ψ η τα πολιτεύματα διακρίνονται σε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ και ΜΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ. Η βασική τους διαφορά είναι το ότι στα δημοκρατικά οι πολίτες ΔΕ χωρίζονται σε άρχοντες και αρχόμενους, ενώ στα μη δημοκρατικά υπάρχει διαχωρισμός των πολιτών σε ΑΡΧΟΝΤΕΣ και ΑΡΧΌΜΕΝΟΥΣ. Λέει ο Αριστοτέλης (Πολιτικά, Α, 1252a 15-16):

«κατὰ μέρος ἄρχων καὶ ἀρχόμενος, πολιτικόν»

(το να υπάρχει με σειρά, με περιτροπή, άρχοντας και αρχόμενος είναι χαρακτηριστικό πολιτικό).
Και αλλού:

«Ἐλευθερίας ἕν τὸ ἐν μέρει ἄρχειν καὶ ἄρχεσθαι»

(Ένα χαρακτηριστικό της ελευθερίας είναι το να ΆΡΧΕΙ και να ΆΡΧΕΤΑΙ κανείς με τη σ ε ι ρ ά του. Αριστ. Πολ. Ζ, 1317β 2-3).

Πιο συγκεκριμένα.

Και στη Δημοκρατία υπάρχουν βέβαια άρχοντες και αρχόμενοι. Αυτό άλλωστε είναι εμφανές και από τα δύο αποσπάσματα του Αριστοτέλη, που μόλις αναφέρθηκαν. Με τη διασάφηση ΟΜΩΣ ότι στη Δημοκρατία όλοι οι πολίτες αποτελούν ΜΊΑ ΕΝΙΑΙΑ ΟΜΑΔΑ, το Δ Η Μ Ο, και όλοι ε ν α λ λ ά σ σ ο ν τ α ι στα πολιτειακά αξιώματα, με θητεία ΕΝΙΑΎΣΙΑ συνήθως και ΜΗ επαναλήψιμη. Δηλαδή στη Δημοκρατία ΟΛΟΙ οι πολίτες περνάνε από ΟΛΑ σχεδόν τα αξιώματα, κανείς δεν τα ασκεί περισσότερο από τους άλλους και, κατά κανόνα, κανείς δεν ασκεί το ίδιο αξίωμα [αρχή] στη διοικητικο-εκτελεστική λειτουργία της εξουσίας. Αυτό σημαίνουν στα αρχαία οι εκφράσεις: «κατὰ μέρος» και «ἐν μέρει».

Κληρώθηκες, ήρθε η σειρά σου να ασκήσεις κάποιο αξίωμα; Το ασκείς και τελείωσες, δεν το ξαναπαίρνεις. Δεν ε π α γ γ ε λ μ α τ ο π ο ι ε ί σ α ι σε κανένα αξίωμα. Ίσως την επόμενη χρονιά κληρωθείς σε άλλο. Ούτε αυτό όμως θα σημαίνει ότι εισάγεται με άλλο τρόπο ο θεσμός του ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΥ στην άσκηση της εξουσίας. Και υπάρχει κι αυτό ακόμα στη Δημοκρατία: Όσοι αναλάβουν κάποιο αξίωμα, λιγότερο ή περισσότερο σημαντικό, Λ Ο Γ Ο Δ Ο Τ Ο Υ Ν.

--------
* Αριστ. Πολ. Α, 1253α 2-3

Κατά τον Αριστοτέλη, κύριο γνώρισμα της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, η ειδοποιός διαφορά της, είναι το ότι αναδείχνει τους άρχοντες με ΚΛΗΡΩΣΗ` η εκλογή είναι η ειδοποιός διαφορά της ΟΛΙΓΑΡΧΙΑΣ. Λέει χαρακτηριστικά ο μεγάλος Σταγειρίτης:

«Λέγω δ’ οίον δοκεί ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΝ μεν το Κ Λ Η Ρ Ω Τ Ά Σ είναι τας αρχάς, το δ’ Α Ι Ρ Ε Τ Ά Σ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟΝ…», Πολιτικά, Δ, 1294b 8-9.

Η κ λ ή ρ ω σ η ΔΕΝ επιτρέπει τη διάκριση των πολιτών σε άρχοντες και αρχόμενους. Να σημειωθεί πως στην Αθήνα, που είχε 7000 περίπου άρχοντες (δικαστές, διαιτητές, βουλευτές, διοικητικούς υπαλλήλους), οι 6805 ήσαν κληρωτοί ή ποσοστό 98%.

Άλλο σπουδαίο γνώρισμα της Δημοκρατίας είναι η τριττή διάκριση των λειτουργιών της εξουσίας, των μορίων της πολιτείας (νομοθετική, δικαστική, διοικητικο-εκτελεστική).

Πληροφορίες για τη Δημοκρατία έχουμε κυρίως στην Αθηναίων Πολιτεία τη Ρητορική και τα Πολιτικά του Αριστοτέλη και ευκαιριακά και σε άλλα αρχαία ελληνικά κείμενα. Ό,τι άλλο κι αν έχει γραφεί ή γράφεται και θα γραφεί από τους μεταγενέστερους για τη Δημοκρατία, δεν αξίζει παρά μόνο το βάρος του σε χαρτί, αν δεν αναφέρει την ΕΙΔΟ-ΠΟΙΌ ΔΙΑΦΟΡΆ του δημοκρατικού πολιτεύματος, την ΚΛΗΡΩΣΗ. Να σημειώσουμε ακόμα πως η Δημοκρατία είναι ΜΊΑ και ΜΟΝΑΔΙΚΗ και ΧΩΡΙΣ ΕΠΙΘΕΤΑ, (: ό,τι, δηλαδή, λένε "άλλοι" για τον ...Θεό τους!). Όποιος επιχειρεί να προσάψει κάποιο επιθετικό προσδιορισμό στη Δημοκρατία σημαίνει πως ΔΕΝ έχει υπόψη του τα βασικά έργα που πραγματεύονται τη Δημοκρατία και ουσιαστικά ΔΕΝ ξέρει τι είναι η Δημοκρατία.

Η Δημοκρατία προέρχεται, όπως θα δούμε πιο κάτω, από τη μείξη της αρχέγονης ΓΥΝΑΙΚΟΚΡΑΤΊΑΣ με την ΠΑΤΡΙΑΡΧΊΑ, που τη διαδέχθηκε. Για διάφορες συγκυρίες, για τις οποίες θα μιλήσουμε αργότερα, η μείξη αυτή συντελέστηκε ΜΌΝΟ στους Έλληνες. Στους άλλους λαούς και πολιτισμούς παρόμοιες συγκυρίες ΔΕ συνέβηκαν και τέτοια πολιτική μείξη ΔΕΝ πραγματοποιήθηκε. Έτσι Δημοκρατία έχουμε, κ α τ ά κ α ν ό ν α, ΜΌΝΟ στην ΕΛΛΑΔΑ και τις ΠΟΛΕΙΣ-ΚΡΑΤΗ, που ήταν αποικίες της. Κι ό χ ι π α ν τ ο ύ στην Ελλάδα κι ο ύ τ ε σε όλες τις αποικίες της.

Οι πληροφορίες, που έχουμε, κάνουν νύξεις για την ύπαρξη της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ στον ελληνικό χώρο από το 3000 π.Χ. (Πολιόχνη Λήμνου). Από τους χρόνους του Θησέα (1230-1200 π.Χ.) η παράδοση μας παρέχει πιο πολλές και πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για τη Δημοκρατία. Η ακμή της ήταν τον 5ο και τον 4ο αι. π.Χ. ιδιαίτερα στην Αθήνα αλλα και γενικότερα σ’ όλο τον ελληνικό χώρο. Η Δημοκρατία όμως ΧΑΘΗΚΕ και για την Ελλάδα το 338 π.Χ. (Μάχη της Χαιρώνειας). Από τότε δεν αναβίωσε ΠΟΤΈ π ι α.

Στα μη δημοκρατικά πολιτεύματα οι πολίτες χωρίζονται σε δύο ανισοπληθείς ομάδες: μία μικρή, τους ΑΡΧΟΝΤΕΣ, και μία μεγάλη, τους ΑΡΧΌΜΕΝΟΥΣ. Τα πολιτειακά αξιώματα και άλλες αξιοζήλευτες θέσεις είναι στην εμβέλεια ΜΟΝΟ της μικρής ομάδας` τα μέλη της είναι σχεδόν ΜΌΝΙΜΑ και ουσιαστικά ΑΝΕΥΘΥΝΑ, γιατί στην πράξη ΠΟΤΈ ΔΕΝ ΛΟΓΟΔΟΤΟΥΝ. Πολύ σπάνια μέλη της μεγάλης ομάδας περνούν στη μικρή. Ένα τέτοιο μη δημοκρατικό πολίτευμα είναι και ο Κ ο ι ν ο β ο υ λ ε υ τ ι σ μ ό ς.

Τον ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ τον κατασκεύασαν οι Βρετανοί. Και τον κατασκεύασαν στην προσπάθειά τους να περιορίσουν την αγγλική ΜΟΝΑΡΧΙΑ. Οι Βρετανοί ΟΜΩΣ μιμήθηκαν το αυτοκρατορικό πολίτευμα των Ρωμαίων και των Βυζαντινών και τη Δημοκρατία τη μιμήθηκαν ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ. Κυρίως σφετερίστηκαν το όνομά της, γιατί ΠΑΝΤΑ έδινε ελπίδες στους ανθρώπους,

Α. ΚΟΝΤΟΣ, φιλόλογος-γλωσσολόγος, νομικός, δρ. της Κοινωνικής Ιστορίας, "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟΣ, (Δύο διαφορετικά πολιτεύματα)", Δημοκληροκρατία.

****

ΠΑΙΔΕΣ,

ρίξτε του μια και ...δυό και τρεις ματιές, -λέμε! ΑΞΙΖΕΙ!!! Για να ξέρουμε και γιατί ακριβώς μιλάμε, όταν χρησιμοποιούμε τους σχετκούς πολιτικούς όρους

ΓΕΙΑ + ΧΑΡΑ σε όλους!

νήπιος γέρων